Gemeente Nijmegen liet voor het derde achtereenvolgende jaar een SGS InsectScan uitvoeren op zo’n twintig locaties verspreid door de stad. De gemeente wil op deze manier het beplantings- en (ecologisch) maaibeleid in goede banen leiden en het succes ervan meten.

Nijmegen loopt voorop met deze onderzoeken en was zelfs de eerste gemeente in Nederland die de InsectScan liet uitvoeren in 2021. Ook in 2022 en 2023 deden we een SGS InsectScan voor de gemeente Nijmegen. Stadsecoloog Joep van Belkom vertelt: ‘SGS begon destijds met een innovatief pilotproject waar we graag aan meededen. Er is een interessante beweging gaande op het vlak van monitoren met E-DNA.’  

Insecten als goede indicator 

Insecten zijn cruciaal voor de biodiversiteit. Ze bestuiven bloemen en planten, ruimen afval op en dienen zelf als voedsel voor andere soorten. Ze zijn dus een goede indicator voor een biodiverse – en daarmee gezonde - leefomgeving.  

E-DNA

De SGS InsectScan is gemakkelijk in te zetten en meet zeer gericht de impact van menselijk handelen of beleid op de plaatselijke insecten biodiversisteit. De insectenscan maakt gebruik van Environmental DNA (E-DNA). Door monsters te nemen van bloemen en planten en de DNA-sporen van insecten daarop te analyseren, kunnen we precies achterhalen hoeveel insectensoorten er zich bevinden.  

Stijging in insectenrijkdom  

De uitkomsten van de meest recente SGS InsectScan in Nijmegen spreken voor zich, aldus Joep. ‘Er werden in totaal 271 soorten geteld verspreid over veertien verschillende ordes in vergelijking met 176 soorten in 2022. Voor de meeste locaties zagen we een stijging in de insectenrijkdom. Soms zagen we een verdubbeling of zelfs een verdriedubbeling ten opzichte van 2022, met een gemiddelde van 27 soorten per locatie.’   

Vlinders en bijen  

Een tweede doel van de gemeente Nijmegen voor het laten doen van de SGS InsectScan was om te kijken of er een link is met de Nectar Index die gecombineerd werd uitgevoerd. De Nectar Index telt bloemen en bloeiende kruiden in een bepaald gebied om te bepalen in welke mate dit bijdraagt aan met name het voorkomen van bestuivers zoals vlinders en bijen. Die link blijkt er niet te zijn. 

Maai- en zaaibeleid bepalen  

Joep: ‘Dat betekent dat de InsectScan echt op zichtzelf staat en de Nectar Index aanvult. We krijgen zo een nog vollediger beeld van de insectendiversiteit. Terwijl de Nectar Index zich richt op bloemen, oftewel het nectaraanbod, zijn er ook talloze insectensoorten die gebaat zijn bij andere type vegetatie, waaronder grassen. Die worden door de InsectScan opgepikt. Door al die informatie kunnen we dus ons maai- en zaaibeleid bepalen en onze bermen op ecologische wijze beheren.’ 

Draagvlak voor ecologisch handelen  

De stadsecoloog somt ook nog een derde streven op: bewustwording. ‘Er is al volop natuur in de stad, alleen is men zich daar niet altijd bewust van en wordt er geen rekening mee gehouden. Door de natuur in de stad te monitoren en te laten zien, creëer je bewustwording en meer draagvlak voor ecologisch handelen.’  

Vollediger beeld met Insectscan   

De samenwerking met SGS Search liep volgens Joep van Belkom als vanzelf. ‘Wij wezen de gebieden aan en SGS Search kwam met een gedegen plan van aanpak en voerde de werkzaamheden zelfstandig uit, waarna een terugkoppeling volgde. Met de uitkomsten van de SGS InsectScan krijgen we een vollediger beeld van het veldwerk dat we als ecologen ook doen. Daarvoor is de SGS InsectScan echt een aanwinst.’