‘Niet alle circulaire initiatieven zijn even duurzaam’

De Nederlandse overheid werkt samen met het bedrijfsleven aan een circulaire economie. Door een rijksbreed programma moet de Nederlandse economie in 2030 voor 50% en in 2050 volledig draaien op herbruikbare grondstoffen. ‘Toch zijn niet alle circulaire initiatieven even duurzaam’, aldus Harry van Ewijk, Senior Consultant bij SGS Search. ‘Een levenscyclusanalyse geeft inzicht in de milieuprestatie van circulariteit.’

Een levenscyclusanalyse (LCA) laat de milieu-impact van product of dienst zien in de complete levenscyclus. Van Ewijk: ‘Vroeger zeiden we “van wieg tot graf”, maar in een circulaire economie klinkt dat nogal lineair. De naam zegt al dat het gaat over cycli: het materiaal dat aan het eind van de levenscyclus vrijkomt is idealiter grondstof voor een volgende cyclus.’

Circulariteit geen doel op zich

Circulariteit en levenscyclusanalyses hebben hetzelfde doel: het gebruik van schaarse grondstoffen en de milieubelasting verminderen. Recycling van materiaal zorgt echter niet automatisch voor betere milieuprestaties. ‘Circulariteit moet geen doel op zich zijn’, aldus Van Ewijk. ‘Als het te veel energie kost om iets te recyclen, dan schiet je je doel voorbij.’

Tijd om te ontwikkelen

Natuurlijk moeten circulaire initiatieven wel de tijd krijgen om te ontwikkelen. ‘In het begin is de milieu-impact van bioplastics volgens de LCA-berekening veelal slechter dan van traditionele plastics, die heel efficiënt worden geproduceerd’, schetst Van Ewijk. ‘Dat verandert als de productie verbetert. Een LCA beoordeelt een stand van zaken, meestal wat er nu gebeurt. Maar het is ook belangrijk om in te schatten of de efficiëntie van een systeem nog verbetert.’

Verschillende scenario’s

‘Voor een goed antwoord moet je vaak kijken naar meerdere cycli of scenario’s’, gaat Van Ewijk verder. ‘Wat is bijvoorbeeld de kwaliteit van de gerecyclede kunststof? Waar kun je dat voor gebruiken en wat bespaar je dan uiteindelijk? Het antwoord op die vragen bepaalt in grote mate de milieu-impact. Misschien kun je kunststof met een bepaalde verwerkingsmethode maar één keer recyclen. Een andere methode levert in de eerste toepassing misschien minder milieuvoordeel, maar zorgt dat je de kunststof vaker kan hergebruiken.’

Alle milieuaspecten

Een LCA kijkt naar de hele levenscyclus van een product of dienst. Een verbetering in de productiefase met een flink nadelig effect in de gebruiksfase (of andersom) wordt zichtbaar met LCA. Daarnaast inventariseert een LCA ook alle milieuaspecten. ‘Veel duurzaamheidslabels focussen op één milieueffect. Dat kan leiden tot verkeerde keuzes. Als je twee baksteenfabrieken vergelijkt, waarvan één een fluoridefilter op de schoorsteen heeft, dan stoot de fabriek zonder filter iets minder CO2 uit. Zo’n fluoridewasser gebruikt namelijk een beetje energie. Maar als je de emissie van fluoride naar lucht meeneemt, dan heeft de fabriek met het filter een veel betere milieuprestatie.’

Kansrijke initiatieven selecteren

‘De LCA methodiek is dé manier om milieu-impact te kwantificeren’ sluit van Ewijk af .’Daarmee kunnen we de meest kansrijke circulaire initiatieven selecteren. Zo voorkomen we dat we blind circulariteit najagen, zonder dat het hogere doel wordt gediend.’

Downloads

Gerelateerde diensten

LCA - levenscyclusanalyse van product en dienst

Een levenscyclusanalyse (LCA) laat zien hoeveel invloed een product of dienst op het milieu heeft tijdens…

Lees meer