Initiatieven en innovaties rond saneren van asbestdaken
Het plaatsen van nieuwe asbestdaken is in Nederland al 25 jaar verboden. Toch ligt er nog ongeveer 100 miljoen m2 asbesthoudende daken op schuren, scholen, bedrijfspanden en woningen. In 2017 is zo’n 10 miljoen m2 asbestdaken gesaneerd. Dat proces moet dus flink versnellen als het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) asbestdaken per 2024 verbiedt. Inmiddels ontstaan er de nodige initiatieven en innovaties die het proces rond het saneren van asbestdaken verbeteren, vereenvoudigen en dus versnellen.
1. Inventarisatie asbestdaken
Een gedetailleerd overzicht van alle asbestdaken is een ideale basis voor een actieve aanpak door gemeenten en provincies. Hiermee kunnen ze eigenaren van asbestdaken gericht informeren. En op plekken waar veel asbestdaken liggen, is een collectieve aanpak mogelijk.
Snel in kaart met luchtfoto’s
NEO is specialist in geo-ICT en aardobservatie. Zij signaleren asbestdaken op basis van aangeleverde luchtfoto’s, panoramabeelden, obliekbeelden en hoogtedata. De ‘interpreteurs’ van NEO zijn opgeleid om hier een selectie uit te maken en conclusies te trekken. SGS Search voert een onafhankelijke controle uit. Na de eerste inventarisatie is NEO in staat om tot vijf keer per jaar een update te verzorgen op basis van satellietbeelden. Hiermee kunnen gemeenten de voortgang bepalen en illegale sloop detecteren. Aansprekende gemeenten als Den Haag, Delft en Rotterdam klopten al aan voor de geo-signalering van asbestdaken.
Hyperspectrale camera
In de provincie Drenthe is de inventarisatie van asbestdaken gedaan met een vliegtuig, uitgerust met een zogenoemde hyperspectrale camera. Elk object absorbeert en reflecteert zonlicht op zijn eigen unieke wijze. Ook asbest heeft een kenmerkende reflectie, maar die is voor het menselijk oog niet waarneembaar. Een hyperspectrale camera registreert deze specifieke reflecterende eigenschappen van asbest en herkent zo asbestdaken op afstand.
2. Collectief inkopen
Onder de naam Gemeenteloket Asbest richt iChoosr zich op de vraagkant van het asbestvraagstuk. Samen met gemeenten, die ook het gezicht zijn van het initiatief, faciliteren ze collectief inkopen. De gemeente informeert huiseigenaren met asbest op het dak per brief over de wetgeving en de mogelijkheden voor saneren. Ze biedt aan om mee te doen met een collectief. Hiervoor verwijzen ze de bewoners naar een website. Daar kunnen deelnemers zich gratis en vrijblijvend inschrijven voor de sanering en het herplaatsen van een nieuw dak.
Scherpe prijs en zonder zorgen Op basis van de aanmeldingen verzorgt iChoosr de aanbesteding én een persoonlijke aanbieding voor alle inschrijvers. Breda is een van de eerste gemeenten waar dit concept is uitgerold. Daar accepteerde een derde van de 1200 geïnteresseerden het aanbod. Vooral omdat het zonder zorgen is en een stuk goedkoper dan individueel saneren. Zelfs bij een klein dakoppervlak (minder dan 35 m2 mag men zelf verwijderen) kiezen mensen regelmatig voor het gemak van collectief saneren.
Drieledige aanpak
De aanpak van iChoosr werkt drieledig:
1. het volledig ontzorgen van particuliere dakeigenaren tegen een zeer scherpe prijs;
2. het bieden van een aantrekkelijk werkpakket voor saneerders met het voordeel van capaciteitsbenutting;
3. het kosteloos reduceren van de opgave voor gemeentelijke overheden.
3. Leaseconstructie zonnepanelen
De overheid én de markt dragen ook met financieringsconcepten bij aan een versnelling van de verwijdering van asbestdaken. Kingspan doet dat bijvoorbeeld met een leaseconstructie. In één proces wordt het asbestdak vervangen door een brandveilig dak met zonnepanelen. De investering wordt volgens een leaseconstructie terugbetaald aan Kingspan. Als de leasetermijn afloopt, vervallen de maandelijkse kosten, maar blijft de energiebesparing. Na maximaal 15 jaar zijn alle sanerings- en investeringskosten gedekt. Bovendien wordt asbestsanering gekoppeld aan iets positiefs, namelijk duurzaamheid.
4. Duurzame verwerking van asbest
Op dit moment wordt met asbest vervuild afval nog gestort op stortplaatsen. In feite wordt het probleem dus verplaatst. Daarom onderzochten Tauw en KLB in opdracht van het Ministerie van IenW de mogelijkheden voor duurzame verwerking van asbest. Eigenlijk kun je niet in zijn algemeenheid spreken over asbesthoudend afval, maar zijn er drie verschillende afvalstromen: 1 Afval met een hoge hergebruikswaarde (bv. staal met asbest): de technieken voor hergebruik zijn hier heel ver. 2 Homogene asbesthoudende stromen (bv. asbestdaken): de techniek is er, maar er zijn knelpunten in de markt. 3 Niet homogene stromen (zoals bouw- of sloopaval): is nog erg lastig te scheiden en te recyclen. Recycling asbesthoudend staal Inmiddels ontstaan de eerste concrete plannen voor duurzame verwerking van asbestafval. Purified Metal Company (PMC) bouwt een fabriek om met asbest verontreinigd staalschroot te recyclen. Gevaarlijk afval wordt hier omgezet in een hoogwaardige grondstof voor de staalindustrie. Tijdens dit proces wordt de asbestvezel vernietigd: die vormt geen gevaar meer voor mens en milieu. En dat tegen tarieven die concurreren met de stortkosten.
