Kanaleneiland: Asbesthysterie
Hoe zeer emoties de regie kunnen nemen bij calamiteiten werd nog eens duidelijk in de Utrechtse wijk Kanaleneiland, toen na een asbestvondst bijna tweehonderd gezinnen hals over kop hun huis verlieten. Vrijwel meteen bleek dat het risico op besmetting/blootstelling aan asbest kleiner was dan één op tien miljoen. Desondanks escaleerde de situatie volledig.
SGS Search begon twintig jaar geleden met onderzoek naar asbest. Vanaf het begin stond daarbij een no-nonsense aanpak centraal. Want wanneer de risico’s gebaseerd zijn op feiten (asbestfeiten) blijken ze vaak beperkt en beheersbaar. Middelen kunnen dan beter worden besteed aan het creëren van een gezonde en veilige omgeving, dan ze te investeren in paniek of onnodige bureaucratie. Brandpunt maakte over Kanaleneiland een reportage onder de veelzeggende titel Asbesthysterie. Ook SGS Search kwam in die reportage aan het woord: ‘We wilden alleen meewerken aan een uitzending als die erop zou zijn gericht om de risicoperceptie van asbest tot normale proporties terug te brengen.’ De redactie van Brandpunt maakte met een aantal deskundigen een duidelijk statement: ‘Kanaleneiland is bepaald geen uitzondering. De angst voor asbest verlamt bestuurders en jaagt de maatschappij op hoge kosten. Onnodig, omdat de gezondheidsrisico’s in veel gevallen heel klein zijn.’
Risicoperceptie
In de uitzending waren beelden te zien van het Martinuscollege in de Noord-Hollandse gemeente Stede Broec. Na de vondst van een paar asbestplaten in het plafond werd de school met 2.200 leerlingen gedurende een half jaar gesloten. Er werd 4,5 miljoen euro uitgegeven aan onderzoek, noodhuisvesting,schoonmaken, sanering en herstel. SGS Search werd gevraagd voor een second opinion en deed onderzoek. Asbestonderzoeker Marc Schreuder verklaarde dat er geen enkel risico op besmetting met asbest heeft bestaan op de school. Een algemeen beeld: een onjuiste risicoperceptie van asbest. Zo worden honderdduizenden, soms miljoenen euro’s uitgegeven die niet te herleiden zijn naar de feitelijke situatie.’ Het risico op ernstige ziekten bij asbest speelt pas een rol na jarenlange blootstelling aan het materiaal, verklaarden de vooraanstaande longartsen Henk Sinnige Damsté en Paul Baas in de Brandpunt-reportage. De beroepsziekte asbestose is symbool geworden voor onveiligheid in brede zin. Hoogleraren veiligheidskunde onderschrijven die bevindingen vanuit hun eigen perspectief. Ira Helsloot is van mening dat de overheid is doorgeschoten in het beleid rondom asbest en Ben Ale concludeert: ‘Gezond verstand zegt dat bepaalde risico’s zo klein zijn dat je die ook net zo goed kunt nemen.’ Brandpunt sloot af met de conclusie dat de overheid duidelijk moet maken dat de risico’s van asbest heel klein zijn, ‘anders is het wachten op een volgend asbestdrama.’
