Uitzonderingsregeling in risicoklasse 2A – Versimpelde asbestwetgeving waar het kan
De laatste tijd is er nogal wat discussie over de asbestwetgeving. Staan de strenge normen en eisen, met de daaraan gekoppelde kosten, nog wel in verhouding tot de risico’s? Opdrachtgevers verwijten de markt soms vooral hun commerciële belangen veilig te stellen, terwijl de asbestverwijderingsbranche, vakbonden en de overheid wijzen op de veiligheid van mensen die met asbest werken. In de praktijk worden de risico’s en de kosten vaak goed afgewogen en is de markt een voorstander van versimpelen waar het kan. De vorig jaar doorgevoerde uitzonderingsregeling voor cementtoepassingen laat zien dat wetgeving, met de juiste onderbouwing, snel kan worden aangepast.
De asbestregelgeving in Nederland gaat uit van grenswaarden voor de hoeveelheid vezels in de lucht. In 2010 bleek uit onderzoek van de Gezondheidsraad dat de gezondheidsrisico’s van asbest groter zijn dan eerder werd aangenomen. Dit heeft ertoe geleid dat de grenswaarden voor blootstelling aan asbest in de afgelopen jaren is verlaagd. Hierdoor is de gezondheid van mensen die in hun werk met asbest te maken hebben beter beschermd.
Lagere grenswaarden, hogere saneringskosten
Al in 2014 is de grenswaarde voor blootstelling aan chrysotiel asbest op de werkplek verlaagd van 10.000 naar 2000 vezels/m³. Sinds begin 2017 geldt dit ook voor amfibool asbest. Om deze nieuwe grenswaarde te beoordelen is een verfijnde onderzoeksmethode nodig. Dat leidt – in veel gevallen - tot hogere saneringskosten.
Uitzonderingen bevestigen de regel
De strengere regels gelden in de basis voor alle producten die amfibool asbest bevatten. Er zijn echter een aantal toepassingen waar weinig asbest in zit of waar bij sanering vrijwel geen asbest vrijkomt. In deze gevallen leidt de nieuwe grenswaarde tot extra kosten, terwijl de risico’s beperkt zijn. Daarom zijn er in de nieuwe wetgeving een aantal uitzonderingssituaties opgenomen: 1 Kleine losliggende oppervlakken onbeschadigd product, waarvoor geen bewerkingen nodig zijn, met een oppervlak van maximaal 2,5 m². 2 Asbesthoudend materiaal dat maximaal 2 massaprocent amfibolen bevat. 3 Sanering waarbij tussen de toepassing en de werknemer die de verwijdering uitvoert een niet betreedbare afscheiding aanwezig is, waarmee de toepassing in zijn geheel lekvrij omsloten verwijderd wordt. 4 Leidingen, buizen en kanalen van asbestcement, die niet volledig in beton gestort zijn.
Verhouding kosten en risico’s niet altijd optimaal
Deze uitzonderingen zijn gebaseerd op logische aannames: als er meer asbest verwijderd wordt of producten meer asbest bevatten, is de kans groter dat het vrijkomt bij de sanering. Er ligt echter geen gefundeerde analyse aan ten grondslag. Tijdens het wetgevingsproces waarschuwde de asbestsector al dat de verhouding tussen kosten en risico’s volgens de nieuwe regels niet altijd optimaal is. Een aantal erg risicovolle toepassingen, zoals spuitasbest en leidingisolatie, zijn in de nieuwe wetgeving onvoldoende als zodanig beoordeeld. In andere gevallen, zoals bij cementtoepassingen, zijn de risico’s juist beperkt. Cement is hard en bevat vaak lage concentraties asbest. Toch vielen alle cementtoepassingen met amfibool asbest oorspronkelijk in het strenge regime. Dat leidde tot veel extra kosten en onvrede in de markt.
Wet aangepast door expertise uit de markt
De asbestsector heeft daar direct actie op ondernomen. Er is snel voldoende data aangeleverd om aan te tonen dat bij het saneren van een deel van de cementleidingen inderdaad relatief weinig asbest vrijkomt en achterblijft. Op basis van deze expertise uit de markt is de wetgeving al binnen een paar maanden aangepast. Voor een deel van de cementtoepassingen bestaat nu dus een extra uitzondering, waardoor ze niet meer onder het strengste regime vallen.
Veilige en doelmatige asbestverwijdering
De asbestsector heeft hier het voortouw genomen om de wetgeving te versoepelen. Vanuit commercieel oogpunt is dat geen handige zet, want er is een fiks deel van de markt overboord gegooid. Belangrijker is echter dat de markt eerlijk, reëel en risicogestuurd is. Op regeltjes om de regeltjes zit niemand te wachten. Het uitgangspunt is het veilig én doelmatig verwijderen van asbest.
