Slechts een half jaar na dato was het tijd voor het tweede Chroom-6-FeitenCongres bij Mereveld in Utrecht. Met ruim 300 mensen in de zaal, vertegenwoordigd vanuit alle hoeken van de maatschappij, beloofde het een inspirerende middag te worden. Chroom-6; een actueel onderwerp waarover genoeg te vertellen en te discussiëren is.

Het openingswoord was aan Udo Waltman, directeur van SGS Search en dagvoorzitter van het congres. Onder indruk van de grote opkomst en interesse voor het congres, noemde hij chroom-6 een bijzonder dossier dat zich steeds verder ontwikkelt. ‘Een dossier dat in korte tijd een volwassen dossier geworden is.’ Er is op het gebied van chroom-6 nog veel onduidelijk. Het doel van deze middag; kennis delen en ophalen. Met elkaar op zoek gaan naar antwoorden, samenwerken voor een veilige leef- en werkomgeving.

Het menselijke deel is de zwakke schakel

Egbert Stremmelaar, directeur van Vereniging ION, opende zijn presentatie met zijn standpunt; ‘Chroom-6 is kankerverwekkend, maar niet gevaarlijk. De stof krijgt de schuld van dingen die hij niet op zijn geweten heeft.’ Chroom-6 is veilig te verwerken en zit overigens in veel gevallen niet (meer) in het eindproduct. Pas wanneer je op verkeerde wijze omgaat met chroom-6 komen er gevaren om de hoek kijken. Zo is water ook een toxische en verstikkende stof; bij gebruik zoals het bedoeld is, is er niks aan de hand. Totdat je 10 minuten onder water blijft. Hiervoor zijn volop veiligheidsmaatregelen te nemen, zoals waarschuwingsbordjes, zwemles en goed toezicht, vergelijkbaar met wat er nodig is voor chroom-6.' Stremmelaar: ‘Op duizenden objecten zit chroom-6-houdende verf. Die verf is gebonden en ongevaarlijk. Het wordt pas gevaarlijk bij bewerking. Veel van die objecten kunnen netjes binnen een bedrijf behandeld worden. Maar bruggen en gebouwen kun je niet weghalen, dan moet je op locatie de verf verwijderen. Daar zit de uitdaging. En ook in die gevallen is het menselijke handelen de zwakke schakel.’

Moeilijkheid in zoektocht naar alternatieven

Herman Terryn, Hoogleraar materiaalwetenschappen en engineering aan de vrije Universiteit van Brussel en TU Delft, kon niet aanwezig zijn tijdens het congres. In een video-vraaggesprek ging hij in op de moeilijkheid van het vinden van alternatieven van chroom-6. Chroom-6 kent heel veel sterke kanten en het probleem van alternatieven is dat het nog onbekend is op welke situatie de stoffen even goed reageren als chroom-6. Het lijkt erop dat we voor elke specifieke toepassing van chroom-6 op zoek moeten naar een specifieke vervanging. Het onderzoek is kostbaar en tijdrovend en zodra we een technisch goed presterend product hebben gevonden, is het nog maar de vraag of het toxicologisch beter is.

Met chroom-6 moet het anders

Als laatste voor de pauze was het woord aan Teus de Wit, bestuurder van ondernemersorganisatie Bouwend Nederland. In het verleden hebben ze veel ervaring opgedaan met teerhoudend asfalt, asbest en andere gevaarlijke stoffen. Als ze iets geleerd hebben, is het dat het met chroom-6 anders moet. Er is een Nederland een enorme hoeveelheid aan kunstwerken die snel aan onderhoud toe zijn, zoals bruggen, viaducten, etc. Er moet worden vastgesteld welke kunstwerken prioriteit hebben om te worden hersteld, en welke van deze objecten chroom-6 bevatten. De zorgen van Bouwend Nederland: ‘Er is heel veel werk te doen, maar we hopen dat dit gelijkmatig gespreid gaat worden. Welke maatregelen moeten we treffen om het werk in de open lucht veilig uit te voeren? Er bestaat nog veel onduidelijkheid en er is behoefte aan betrouwbare onderzoeksmethoden.’

Betrouwbaarheid van chroom-6 inspectie en analyse

SGS-collega’s Wil Klarenaar (materiaalkundig onderzoeker) en Thomas Hazenberg (manager laboratorium) behandelde de betrouwbaarheid van inspecties en analyses bij chroom-6. Zij openen de presentatie met goed nieuws: twee weken geleden is de Handheld XRF-methode van SGS op de lijst van geaccrediteerde methoden geplaatst. Dit is het “keurmerk” voor de betrouwbaarheid en kwaliteit van de methode.
Aan de hand van een 4-stappenplan legden de heren uit hoe een chroom-6-onderzoek in zijn werk gaat; van het vaststellen van chroom in een verflaag in stap 1, tot een gedetailleerd microscopisch onderzoek om de verfopbouw in kaart te brengen in stap 4. Daarnaast zijn er verschillende verstoringen die kunnen optreden. Complexe situaties met veel over elkaar heen aangebrachte verflagen en lagen met metaalverf kunnen een onderzoek beïnvloeden. De combinatie van het 4-stappenplan met de kennis en ervaring van de inspecteur ter plaatse, leidt tot de betrouwbaarheid van het resultaat. De presentatie eindigde met een oproep naar het publiek; laten we samenwerken en resultaten delen, zodat we meer inzicht krijgen in het ontstaan van blootstellingsrisico’s bij bepaalde werkzaamheden. Op basis daarvan kunnen we de juiste maatregelen in verschillende situaties bepalen om blootstelling te voorkomen.

Verwijderingstechnieken in de praktijk

Namens de Van Ginkel Groep was het aan Jan van Loon en André van Ginkel om het ontstaan en de werkwijze van de ChroNo64 uit te leggen aan het publiek. De innovatieve straalmethode zet chroom-6 direct om in chroom-3. Een simpele werkbare methode, met de aanpak bij de bron. Ook voor concullega’s moet het betaalbaar en werkbaar zijn, zodat iedereen eenvoudig en veilig ermee aan de slag kan.

Robert Lunenborg vertelde vervolgens de passie van SealteQ; nieuw leven blazen in bekende situaties. Niet echt een innovatie, eerder het verbeteren van al bekende technieken. Hij besprak de werkwijze van inductie en spongestralen, en de effecten van beide. Zo komt bij inductie 0 procent stof vrij, is er geen risico voor mens of milieu, maar is het wel erg arbeidsintensief. Bij spongestralen komt er 2-5 procent stof vrij. Er wordt onderzocht of hierbij risico’s ontstaan voor mens of milieu. Spongestralen is toepasbaar bij explosiegevaar.

Een aantal specialistische chroom-6 verwijderingsbedrijven gaven aan zich verenigd te hebben in een kenniscollectief om samen op te trekken in een standaardaanpak en afgestemde werkmethoden.

Zorgen voor veilig werken is topsport

Als laatste werd Marc Kuipers, Inspecteur-generaal bij de Inspectie SZW, aangekondigd door Udo Waltman. Udo sprak daarbij zijn waardering uit voor het werk van de inspectiedienst en voor de aanwezigheid op het congres.
In een duidelijk betoog bracht Kuipers de belangrijkste punten van de inspectie onder de aandacht. Zo staat de Inspectie voor gezond, veilig en eerlijk werk; voor de gehele Nederlandse economie. Belangrijk punt is volgens Kuipers dat concurreren veilig werken nooit in de weg mag staan. Iedereen die gezond aan zijn of haar werk begint, heeft het recht om ook weer gezond de werkdag te eindigen. Chroom-6 staat enorm in de publiciteit, steeds vaker is er onrust over de gezondheidsrisico’s. Gevolgen die de kwaliteit van leven ernstig kunnen beïnvloeden. Kuipers: ‘Zorgen voor veilig werk is topsport, daarbij moet je als werkgever en werknemers altijd vol aan de bak.’ Dit sluit goed aan op het motto van waaruit de inspectie werkt, want veilig werken staat daarbij altijd en overal voorop.

‘Voor situaties waarin bewerking van chroom-6-houdende materialen plaatsvindt is er geen algemeen toepasbare aanpak die een gezonde en veilige werkplek garandeert. Dit vergt maatwerk. Het opstellen van veilige werkwijzen op branche- of opdrachtgeversniveau kan hier een goede oplossing bieden. En juist die specifieke aandacht moet er ook toe leiden dat incidenteel de risico’s zo goed mogelijk worden vermeden. De focus bij chroom-6 ligt nu op het vinden van goede alternatieven. Maar dit vergt tijd; iedere situatie is tenslotte anders. En waar geen alternatieven zijn, moeten veilige maatregelen genomen worden. Bij voorkeur technische maatregelen, niet alleen persoonlijke beschermingsmiddelen. Veel bedrijven zijn hiermee bezig. Hierbij roep ik hen graag op om elkaar op te zoeken, ervaringen en expertise te delen en om elkaar te versterken om zo snel mogelijk tot veilige werkwijzen te komen.’

Voor praktische handvatten van Inspectie SZW om tot veilige werkmethoden te komen, klikt u hier.

Het volgende congres

Het congres was een inspirerende middag met veel aandacht aan de inventarisatie, blootstelling en verwijderingstechnieken van chroom-6. Bij een volgend congres zal ook de borging en eindcontrole van chroom-6 een grotere rol gaan spelen. Een controlemoment is momenteel niet verplicht, maar steeds vaker krijgen we deze vraag van opdrachtgevers. Voor zekerheid én voor een veilig gevoel. Vooruitlopend hierop hebben we de eindcontrole-menukaart in het leven geroepen. Daarin staan de verschillende gradaties waarin een eindcontrole naar onze mening kan worden uitgevoerd; van een licht tot een streng regime.

Downloads

Magazine Chroom-6: De feiten op een rij

De markt is duidelijk in haar behoefte: kom maar op met de oplossingen en kennis…

Download