Onderzoek microplastics

Microplastics zijn overal. In het water, in de bodem… zelfs in de sneeuw op Antarctica. Gelukkig zijn plastic tasjes, rietjes, koffielepeltjes etc. inmiddels in de ban gedaan zodat erger wordt voorkomen, maar het microplasticprobleem is helaas zeer actueel. Het in kaart brengen van microplastics in ons milieu is een eerste stap. Wij kunnen u daarbij helpen.

Verschillende analysetechnieken

SGS neemt monsters en analyseert microplastics in water, sediment (zand, klein en slib) en in en op de bodem. Met verschillende analysetechnieken die we in onze internationale laboratoria uitvoeren, kunnen we nano-, micro- en macroplastics tot aan de allerkleinste deeltjes in kaart brengen.

Internationale expertise

Op dit moment zijn de technieken en normen voor bodem en sediment nog volop in ontwikkeling. Inmiddels hebben wij een internationale expertise opgebouwd in monstername, voorbehandeling en analyses. Bij grootschalige onderzoeken naar microplastics in onder meer Duitsland, Zweden, Italië, Singapore en China zetten we deze specifieke kennis al volop in.

Drie stappen

Onderzoek en analyse naar en van microplastics gebeurt in drie stappen:

1. Monstername. We nemen ter plekke bodem-, sediment- en/of watermonsters.
2. Voorbehandeling van de monsters.
3. Analyse van de monsters Onze internationale laboratoria hebben de belangrijkste analysetechnieken in huis om aan uw vraag te voldoen.

Microplastics op Europese bodem

De cijfers liegen er niet om. Geschat wordt dat jaarlijks tussen de 31.000 en 42.000 ton microplastics op Europese bodems terecht komt. Dit is te vergelijken met de concentratie aan microplastics in het oppervlakte water van de oceaan. Zo blijkt uit Brits universitair onderzoek. Daarmee is de Europese landbouwgrond mogelijk de grootste opslagplaats van microplastics in de wereld.

FAQ Microplastics

Wat zijn microplastics?

Microplastics is de verzamelnaam voor kleine en zeer kleine plastic deeltjes in het milieu. Er zijn twee soorten microplastics:

1. Primaire microplastics. Dit zijn piepkleine plastic deeltjes die rechtstreeks het milieu in komen (bijvoorbeeld omdat ze aan bepaalde verzorgingsproducten zijn toegevoegd).
2. Secundaire microplastics. Dit zijn deeltjes die zijn ontstaan door het vergaan van grotere plastic voorwerpen zoals flessen, zakjes, visnetten enzovoorts.

Welke soorten plastics zitten er in het milieu?

Bij plastics in het milieu hebben we het over een verzameling van stoffen (synthetische polymeren en chemische additieven) die vervaardigd zijn uit aardolie maar ook vanuit biologische grondstoffen en die slecht afbreekbaar zijn. De meest geproduceerde en gebruikte plastics zijn polyethyleen (PE), polypropyleen (PP), polyvinylchloride (PVC), polyurethaan (PU), polyethyleentereftalaat (PET), en polystyreen (PS). Ook synthetisch rubber (incl. SBR-rubbergranulaat) valt onder deze definitie. Daarnaast zijn er diverse plastics van biologische oorsprong (al dan niet biologisch afbreekbaar in het milieu), waaronder polymelkzuur (PLA), polyhydroxyalkanoaat (PHA) en polyethyleenfuranoaat (PEF).

Wat zijn primaire en secundaire plastics?

Primaire plastics zijn polymeren die specifiek geproduceerd zijn in de vorm en grootte die ze hebben. Secundaire plastics zijn het resultaat van fragmentatie, van veelal macroplastics, door de blootstelling aan uv-licht en/of temperatuur.

Waar komen microplastics vandaan?

Primaire microplastics

Primaire microplastics komen direct in het milieu terecht als kleine deeltjes. Ze zijn afkomstig van bijvoorbeeld synthetische kleding, autobanden of ze zitten als kleine bolletjes in cosmetica en verzorgingsproducten (bijvoorbeeld scrubs) Primaire microplastics vertegenwoordigen naar schatting tussen 15-31 procent van de microplastics in de oceanen.

Secundaire microplastics

Secundaire microplastics zijn afkomstig van degradatie van grotere plastic voorwerpen, zoals plastic zakken, flessen of visnetten. Deze plastics zijn goed voor 69 tot 8 procent van de microplastics in de oceanen.

Hoe komen primaire microplastics in het milieu?

De grootste oorzaak van het voorkomen van primaire microplastic (3 procent) is het wassen van synthetische kleding. Tijdens het wassen komen er steeds kleine deeltjes vrij. Slijtage van banden is oorzaak nummer 2 van het vrijkomen van microplastics in het milieu (28 procent). Ook worden microplastics opzettelijk toegevoegd in cosmeticaproducten, zoals microparels in gezichtsscrubs. Deze vertegenwoordigen 2 procent van het aantal microplastics in het milieu.

Zijn microplastics schadelijk voor mens en dier?

Microplastics, de verzamelnaam voor kleine en zeer kleine plastic deeltjes, komen overal voor. Langs allerlei routes (bijvoorbeeld via lucht, voeding en water) kunnen ze ons lichaam binnendringen. Hoe groot precies die blootstelling is en wat microplastics in ons lichaam doen, is nog grotendeels onbekend. Wel weten we zeker dat plastic deeltjes vrijwel niet worden afgebroken en zijn er aanwijzingen dat zij op verschillende manieren schadelijk kunnen zijn.
We weten nog niet hoe het immuunsysteem omgaat met deze lichaamsvreemde deeltjes. Schadelijke chemische stoffen en mogelijk ziekteverwekkende micro-organismen die zich aan het oppervlak hechten, kunnen met de deeltjes meeliften het lichaam in.
De plastic soep die ontstaat door opeenhoping van microplastics in de oceanen, is zeer gevaarlijk voor alle levende wezens in de zee. Dieren eten plastic op of raken erin verstrikt. Dit resulteert in verwondingen of zelfs de dood. Jaarlijks gaan een miljoen zeevogels, 100.000 zeezoogdieren, zeeschildpadden en een ontelbaar aantal vissen dood door plastic afval.

Zijn microplastics schadelijk voor het milieu?

Microplastics ontstaan wanneer stukken plastic in het milieu of in de zee uiteenvallen in kleine stukjes. Maar ook in synthetische kleding zoals nylon, polyester en acryl zitten microplastics. Wanneer je deze kleding wast komen de deeltjes in het rioolstelsel terecht waarna ze uiteindelijk in de zee terechtkomen. Eenmaal in zee breken de deeltjes vrijwel niet of heel langzaam af en kunnen ze jarenlang met de stroming mee dobberen. De plastic deeltjes hopen zich op in grote 'plastic eilanden’ en spoelen aan op het strand. Het plastic dat in de zeeën terechtkomt, vergaat niet. Het valt uit elkaar in steeds kleinere stukjes, die ook nog eens steeds giftiger worden. Door al die kleine deeltjes plastic in het water veranderen de oceanen in een plastic soep. De plastic soep is gevaarlijk voor al het leven in zee.

Waar zitten veel microplastics in?

De grootste bronnen van microplastics zijn gebotteld water, vis en schaaldieren. In flessenwater zitten maar liefst 94 deeltjes microplastic per liter, ten opzichte van 4 deeltjes per liter in kraanwater. Kinderen krijgen naar schatting jaarlijks tussen de 74.000 en 81.000 plastic deeltjes binnen.

Wat zijn macroplastics, microplastics en nanoplastics?

De definitie van microplastics wordt gedefinieerd in ISO TR-21960-2020:

Macroplastics: Plastic delen groter dan 5 mm.
Grote Microplastics: Plastic delen kleiner dan 5 mm maar groter dan 1 mm.
Microplastics: Plastic delen kleiner dan 1 mm maar groter dan 1 μm.
Nanoplastics: Plastic delen kleiner 1 μm.

Is er een onderzoeksnorm om onderzoek te doen naar microplastics?

Er zijn momenteel geen gestandaardiseerde methoden voor de bemonstering en analyse van Microplastics uit de gevestigde norminstituten in Nederland (bijv. ISO, EPA, APHA, AFNOR en NEN). Dit komt door de verschillende behoeften aan bemonsteringsmethoden vanuit de verschillende matrices, zoals extracties uit sedimenten of verzamelingen uit de waterkolom.
Verder ontbreekt gestandaardiseerde terminologie, omdat dit een opkomend veld is. Hoe dan ook, de American Society for Testing and Materials (ASTM) heeft een methode voor het verwerken van afvalwatermonsters voor analyses en rapportage. ISO heeft ook categorieën gedefinieerd om een bepaald niveau van standaardisatie te ondersteunen. Er vinden daarnaast internationaal besprekingen plaats over de ontwikkeling en voorbereiding van deze normen, waaraan ook SGS deelneemt.

Zijn er wetten of regels over microplastics of is er een wettelijk kader voor microplastics in het milieu?

In de regeling bodemkwaliteit is geregeld dat in grond en baggerspecie die onder het Besluit bodemkwaliteit wordt toegepast, alleen sporadisch ander bodemvreemd materiaal dan steenachtig materiaal of hout mag voorkomen. Dit betekent dat er in principe geen andere soorten bodemvreemd materiaal voorkomen, zoals plastics en piepschuim (Bodemplus, 2018). Een echte norm voor microplastics is er dus nog niet omdat niet vaststaat hoeveel ‘sporadisch’ is.

Naast het Besluit bodemkwaliteit, waarvoor voornamelijk de evident zichtbare (macro)plastics relevant zijn, is er groeiende bewustwording dat ook micro- en nanoplastics alom aanwezig zijn in het milieu. Deze parameters kunnen worden gezien als een vorm van verontreiniging en kunnen daarmee formeel vallen onder de niet-genormeerde stoffen die niet van nature voorkomen, zoals in bijlage 6 van de Circulaire bodemsanering. Daarentegen kan plastic in plaats van een stof ook als een onwenselijke bijmenging van materiaal worden gezien. Uit artikel 10.2 van de Wet milieubeheer blijkt dat het niet is toegestaan om afval op of in de bodem te brengen. Via deze routes vallen plastics tevens onder de zorgplicht uit de Wet bodembescherming en/of de Wet milieubeheer. (Bron: whitepaper NEN, Plastics in het milieu)

Welke analyses naar microplastics kan SGS uitvoeren?

De analyse van (micro)plastics kan grofweg worden opgedeeld in twee typen analyses: massa-basis en deeltjes-basis. Analyses op massa-basis rapporteren de hoeveelheid (micro)plastics als bulk in een monster of monsterextract als uiting van de massa, bijvoorbeeld milligram plastic per liter.
Analyses op deeltjes-basis rapporteren een aantal plastic delen als individuele eenheden in een monster of monsterextract, bijvoorbeeld aantal deeltjes per liter. De twee stromingen zijn vaak complementair en vullen informatie aan, in sommige gevallen kunnen methoden gecombineerd worden.

Analyses op massa-basis
Binnen de massa-basis analyses bestaan grofweg twee hoofdstromen: gravimetrie en thermoanalytisch ofwel destructie. Met gravimetrie wordt de hoeveelheid plastics direct gewogen bijvoorbeeld met een balans. Met destructie worden plastics vernietigd en vervolgens hiervan (het verlies van) massa bepaald. Destructie geeft vaak meer informatie over het type plastic, is nauwkeuriger, en biedt hiermee meer onderscheidend vermogen. Een veel gebruikte techniek voor destructie is analyse middels Py-GC-MS (Pyrolysis-Gas Chromatography-Mass Spectrometry)
Analyses op deeltjes-basis
Binnen de deeltjes-basis analyses bestaan grofweg twee hoofdstromen: visuele bepaling en spectroscopie. Tegenwoordig bestaan ook veel technieken die beide stromen combineren. Met visuele bepaling wordt er visueel gekeken naar deeltjes, vaak met een zekere vergroting. De deeltjes worden naar mate van observaties geteld (bijv. met behulp van SEM).
Met spectroscopie worden deeltjes bestraald met elektromagnetische golven en wordt hieruit bepaald of iets wel- of geen deeltje is en wat voor eigenschappen het deeltjes heeft. Met beide technieken wordt het aantal deeltjes bepaald. Sommige technieken bepalen ook nog achterliggende eigenschappen van de deeltjes, zoals type plastic, vorm, of chemische stoffen (bijv met micro Raman Spectroscopy, micro FTIR)

Hoe lossen we het microplasticprobleem op?

De acht oplossingen die állemaal nodig zijn om tachtig procent van ons plasticprobleem op te lossen:

1. Reductie van plasticproductie
2. Meer gebruik van plastic vervangende materialen (bijvoorbeeld composteerbaar.)
3. Gebruik van recycleerbaar plastic
4. Goede vuilnisophaalsystemen, overal ter wereld
5. Verhoging van de capaciteit om wereldwijd meer plastic mechanisch te kunnen recyclen
6. Nieuwe methoden voor recycling van plastic dat niet mechanisch gerecycled kan worden
7. Veiligere opslagplaatsen voor plasticafval dat niet gerecycled kan worden
8. Minder export van plasticafval, elk land moet z’n eigen verantwoordelijkheid nemen
(Bron: Acht oplossingen tegen de plasticsoep - Plastic Soup Foundation)

Wat kunnen we voor u doen?

Ontvang vrijblijvend informatie over onze diensten

Vraag nu informatie aan